ارتش سفالین چین | Terracotta Army

می رویم سراغ یکی از وسیع ترین، اعجاب انگیزترین و قدیمی ترین مجموعه های باستانی جهان که از کشفش هنوز یک قرن هم نمی گذرد

مجموعه ای که قدمتش به دو هزار سال پیش بر می گردد و یکی از بزرگ ترین مجموعه های زیر خاکی و عتیقه جهان است، اما با این حال به تازگی کشف شده و کل دنیا را متعجب کرده است و حتی نمی توانید تصور کنید قرار است چه چیزی را ببینید.

ارتش سفالین چین، اعجابی باستانی که لقب «هشمین مورد از عجایب هفتگانه و جدید جهان» را به خود اختصاص داده است .

ارتشی متشکل از ۸۰۰۰ هزار سرباز سفالین که همگی ابعاد آدمی دارند و در نهایت تعجب نخواهید توانست دو مجسمه شبیه به هم پیدا کنید.

طوری که اگر از نزدیک نگاه شان کنید، این تصور در ذهن شما پدید می آید که گویی از روی آدمی زنده تجسم شده است

تصوری که باید بگویم در نهایت شگفتی، درست است!

شگفتی های مجموعه ارتش سفالین چین به اینجا محدود نمی شود و دیدن ارابه های بزرگ و اسب های برنزی در انتظار شماست

ارتش سفالین چین قطعا یکی از برترین جاذبه های دنیاست که نباید دیدنش را ازدست بدهید و وقتی با تمام جزئیات و تکنیک های هنری و فنی ساخت این مجموعه آشنا شوید، در خواهید یافت چرا موسسه معتبر ورد ترول اواردز این ارتش اعجاب انگیز سفالین را در لیست برترین جاذبه های آسیا قرار داده است.

همراه لاچین سیر به چین می رویم، به بازدید هشتمین مورد از عجایب هفتگانه جدید جهان، ارتش سفالین چین.

لشکر سفالین چین، مجموعه ای عظیم از سازه های سفالی ست که ارتش کاین شی هوانگ (Qin Shi Huang) را به تصویر می کشد. کاین شی هوانگ نخستین امپراتور کشور پهناور چین بوده که در طی سال های ۲۴۷ – 220 پیش از میلاد مسیح به امپراتوری این کشور دست یافت. در این لشکر سفالین، مجموعه ای عظیم از سربازان و اسب های آن ها به چشم می خورد که همگی در ابعاد واقعی ساخته شده و هر کدام از سربازان شمایل منحصربه فردی دارند، به گونه ای که گفته می شود این ارتش سفالین از روی ارتش واقعی نخستین امپراتور چین ساخته شده است. به همین دلیل است که این مجموعه را یکی از چشمگیرترین حفریات باستانی قرن بیستم می دانند. مجموعه سفالین در ۱٫۵ کیلومتری شرقی مقبره امپراتور کاین شی هوانگ، استان ژانکسی، ژیان (Xi’an) و شهر لینتونگ قرار دارد. ( برخی منابع نام نخستین امپراتور چین را «چین شی هوانگ» ذکر کرده اند.)

مجموعه لشکر سفالین در واقع نوعی هنری آیینی است که به هنگام تدفین انجام می گیرد و در طی آن همراه با متوفی اشیائی به خاک سپرده می شود. این هنر آیینی بسته به آن که در کدام فرهنگ صورت گرفته بوده، اهداف متفاوتی داشته است. به طور مثال لشکر سفالین چین در 210–209 سال پیش از میلاد مسیح به همراه نخستین امپراتور چینی به خاک سپرده شد تا از این امپراتور در زندگی پس از مرگش محفاظت کنند.

کل لشکر سفالین در سه حفره بزرگ قرار داشت که در کل مجموعه ای از ۸۰۰۰ سرباز، ۱۳۰ ارابه، ۵۲۰ اسب و ۱۵۰ اسب سواره نظام و بیش از ۱۰۰,۰۰۰ سلاح از آن حفره ها بیرون آورده شد. همچنین کارشناسان معتقدند که قسمت عمده این لشکر در مقبره اصلی امپراتور کاین شی هوانگ قرار دارد که هنوز دست نخورده باقی مانده است.

قدمت مجسمه های سفالین به اواخر قرن سوم پیش از میلاد بر می گردد که به صورت اتفاقی در سال ۱۹۷۴ و توسط مزرعه داران محلی کشف شد. مجسمه های این مجموعه بسته به نوع کارکرد و نقشی که داشته اند، ابعاد متفاوتی دارند. بلندترین مجسمه نشان دهنده ژنرال های جنگی لشکر است. همچنین جالب است بدانید که در حفره های دیگری نیز مجسمه هایی با اشکال غیر نظامی کشف شده اند، که مقامات اداری، رسمی، نوازندگان و آکروبات بازان در میان آن ها دیده می شد.

از آن جا که لشکر سفالین چین یکی از عظیم ترین مجموعه های باستانی و متعلق به پیش از میلاد مسیح است، پس از کشف توجه بسیاری را به خود جلب کرد، به گونه ای که تعدادی از مجسمه ها به صورت نمونه در دیگر موزه های جهان به نمایش در آمدند. همچنین مطالعات و تحقیقات علمی بسیاری برای دریافتن راز و نحوه ساخت این مجموعه عظیم انجام گرفت.

یک قرن پس از ساخت مقبره کاین شی هوانگ، مورخ چینی، سیما کیان در برجسته ترین کتاب خود به نام شیجی ساخت مقبره کاین را توصیف می کند. ساخت مقبره 246 سال قبل از میلاد مسیح رخ داده، یعنی درست زمانی که امپراتور ۱۳ ساله بود و به تازگی بر تخت پادشاهی تکیه زده بود.

۶ قرن پس از مرگ اولین امپراتور چین، جغرافیدانی به نام لی دانگ می نویسد:

کوهستان لی به سبب خصوصیات جغرافیایی اش مورد طمع امپراتور قرار گرفت و به همین سبب وی دستور داد تا در این منطقه به خاک سپرده شود. در واقع شهرت این کوهستان به جهت معادن ارزشمندش در بخش های شمالی و جنوبی بود. معادن طلا در بخش شمالی و معادن یشم در بخش جنوبی کوهستان لی به چشم می خورد.

سیما کیان در مورد جزئیات اشیاء و مکان دفن امپراتور کاین این گونه می نویسد:

نخستین امپراتور را درون کاخی با برج ها، دفاتر اداری و به همراه اشیاء ارزشمند بسیاری به خاک سپردند. سپس با استفاده از جیوه، ۱۰۰ رود خروشان را شبیه سازی کرده که در بالای آن سقفی مزین به اجسام بهشتی به چشم می خورد.

به اعتقاد سیما کیان درصد بالایی از جیوه در خاک مقبره یافت شده که نشان از درستی رودهای شبیه سازی شده دارد. بر طبق گزارش سایر مورخان، بعدها این مقبره با اشیا ارزشمند بسیارش، توسط ژیانگ یو غارت شد. ژیاگ یو فردی بود که با امپراتور کاین بر سر به دست آوردن تخت و تاج پادشاهی رقابت داشت. هر چند در مورد صحت این داستان شک و شبه هایی وجود دارد، چرا که نشانه هایی نیز از دست نخورده بودن مقبره وجود دارد.

داستان از آن جا شروع شد که در سال ۱۹۷۴، گروهی از دهقانان چینی در منطقه ژیان برای تأمین آب زمین های زراعی خود تصمیم به حفر چاه آبی گرفتند. اهالی منطقه پس از کمی کندن زمین، به قطعاتی از مجسمه های سفالی و همین طور سلاح هایی برنزی و عتیقه برخوردند که بسیار قابل توجه بود. از آن جا که حفر چاه در این منطقه اتفاق رایجی بود، این نخستین باری نبود که محلی ها در حین حفر چاه به اشیایی باستانی بر می خوردند. در واقع قرن ها بود که از این منطقه ظروف سفالین و باستانی، آجرهای سفالی پشت بامی و قطعاتی از دیوارهای یک بنا به دست می آمد. اما کشف اخیر در سال 1974 باستان شناسان را بر آن داشت تا به سوی منطقه ژیان روان شوند، چرا که این کشفیات نشان از وجود آرامگاهی با هیبت و عظیم در زیر خاک داشت. به این ترتیب متخصصان با بررسی و تحقیق خود، به بزرگ ترین اکتشاف باستانی چین در طی تاریخ این کشور دست یافتند. پس از این ماجرا بود که موزه ای وسیع درست در همین محل و در اطراف بزرگ ترین حفره کشف شده ساخته شد.

ارتش سفالین چین خود بخشی از گورستان و آرامگاهی بزرگ تر است که به صورتی نمادین و در ظاهر قصری کوچک، در اطراف مقبره نخستین امپراتور چین ساخته شده است. خود مقبره اصلی بر روی زمین کوهستان لی و در شکلی هرمی بنا شده است. این مقبره با دیواره ضخیمی که بخشی از آن درون زمین است و به همراه چند ورودی احاطه شده است. این گورستان از چندین دفتر اداری، راهرو، اصطبل، و سازه های دیگری چون پارکی مجلل و شاهنشاهی در اطراف تپه آرامگاه تشکیل شده است. سربازان سفالی این مجموعه از بخش شرقی مقبره و گورستان محافظت می کنند.

از آن جا که کسی به مجموعه ارتش سفالین دسترسی نداشت، طبیعی بود که پس از گذشت دو هزار سال از زمان ساخت این ارتش، دیواره ای سرخ رنگ و شنی به ارتفاع ۵ متر در اثر گذر زمان در اطراف این مجموعه انباشته شده باشد. با این حال، وجود شواهدی از تخریب های اولیه بنا نشان از آن دارد که افرادی در طی این دو هزار سال به این مجموعه دست درازی کرده اند.

در طی حفاری هایی که در نزدیکی کوه لی و تپه مقبره انجام می شد، باستان شناسان به چندین گور متعلق به قرن هجدهم و نوزدهم برخوردند؛ جایی که ظاهرا حفارها با ارتش سفالین برخورد کرده و به آن ها آسیب زده بودند. از این قطعات که دیگر برای آن ها بی ارزش شمرده می شد، به همراه خاک برای پر کردن حفاری ها استفاده شده بود.

وسعت فضای بسته این آرامگاه به اندازه یک زمین فوتبال است. این مقبره مدت ها بسته مانده بود، چرا که بیم از آسیب دیدن صنایع دستی و منحصر به فرد درون آن وجود داشت. به طور مثال پس از کشف ارتش سفالین، سطوح نقاشی شده حاضر در برخی از چهره های ارتش، به مرور زمان کم رنگ و ناپدید شدند. جالب آن که سطح لاکی و نقاشی شده مجسمه پس از آن که در معرض هوای خشک منطقه ژیان قرار می گیرد، تنها در طی ۱۵ ثانیه به صورت حلقه حلقه در می آید و پس از ۴ دقیقه، به طور کلی پوسته پوسته می شود.

سایت حفاری

همان طور که گفته شد چهار حفره اصلی در این منطقه وجود دارد که حدودا عمقی ۷ متری دارند و در ۱٫۵ کیلومتری از مقبره اصلی امپراتور قرار دارند.

*حفره اول

حفره اول بزرگ ترین حفره در میان تمام حفره هاست که ۲۳۰ متر طول و ۶۲ متر عرض دارد و بخش عمده لشکر سفالین را با بیش از ۶۰۰۰ سرباز در خود جای داده است. با این حال تنها ۲۰۰۰ سرباز در معرض دید عموم قرار دارد. درون این حفره ۱۱ دالان به چشم می خورد که اغلب آن ها بیش از ۳ متر عرض دارند و عمق آن ها بین ۴٫۵ تا ۶٫۵ متر متفاوت است. به طور کلی درون حفره اول ۱۰ دیوار خاکی با فواصل ۲٫۵ متری از یک دیگر وجود دارد که ۹ دالان دایره ای را تشکیل می دهد. این دالان ها با آجرهای کوچک فرش شده اند و با سقفی چوبی محافظت می شوند که سقف ها را تیرها و ستون های بزرگی حمایت می کنند. از این طراحی برای ساخت مقبره بزرگان و درباریان نیز استفاده می شده و زمانی که ساخته می شدند به تالارهای ورودی قصرها شباهت داشتند.

این دالان ها که درون زمین ایجاد شده بودند، سقف هایی چوبی داشته که با کف پوش هایی از جنس نی به همراه لایه هایی از رس پوشانده می شدند. استفاده از این ترکیب از آن جهت بود که کیفیتی ضد آب به سقف ها می بخشید. در آخر، لایه نی و خاک رس را با لایه خاک دیگری می پوشاندند، به طوری که در نهایت سقف دالان ها از زمین همسطح خود، ۲ تا ۳ متر بالاتر بود.

این حفره در سال ۱۹۷۹ به روی باردیدکنندگان گشوده شد

جست و جوها در حفره دوم و سوم هنوز هم ادامه دارد. در سال ۱۹۷۶، حفره دوم که در ۲۰ متری شمالی حفره اول قرار داشت، کشف شد. این حفره یکی از جالب توجه ترین بخش های کل موزه ارتش سفالین است، چرا که از راز ترتیب و آرایش ارتش های باستانی چین پرده برداشت. حفره دوم نشان دهنده ارتشی با ۴ یگان با طول 94 متر از شرق تا غرب، عرض ۸۴ متر از جنوب تا شمال و ۵ متر عمق بود. کل این ارتش مساحت 6000 متر مربعی را می پوشاندند.

یگان اول شامل کمان دارانی نشسته و ایستاده؛ یگان دوم گروه ارابه رانان جنگی؛ یگان سوم ترکیبی از سواره و پیاده نظام ها، ارابه رانان و نظامی هایی در ردیف های مستطیلی و در نهایت یگان آخر نیز تعداد فراوانی جنگجوهای مسلح بود. تمام این 4 یگان در حفره دوم نشان دهنده آرایه ای جنگی، دقیق و منظم بودند و در واقع ارتش محافظ را به تصویر می کشیدند.

در این حفره بیش از ۸۰ ارابه جنگی، ۱۳۰۰ جنگجو و اسب و بیش از هزاران سلاح جنگی یافت شد

اگر ۲۴ متر در جهت شمال غربی از حفره اول فاصله بگیرید، به حفره سوم خواهید رسید. کوچک ترین حفره، حفره سوم است که در آن تنها ۶۸ شمایل سفالین، ۴ اسب و یک ارابه دیده می شود که بسیاری از آن پیکره ها فاقد سر اند. در واقع حفره سوم متعلق به مقام های فرماندهی، افسران عالی رتبه و یک ارابه جنگی بوده است.

در آخر نیز حفره چهارمی بوده که خالی است و احتمالا به صورت نیمه کاره توسط سازندگان رها شده است.

برخی از اشکال و مجسمه های سفالی یافت شده در حفره اول و دوم، نشانه هایی از آسیب دیدگی بر اثر آتش را در خود دارند. در کنار آن ها بقایایی از تیرهای سقف یافت شده که سوخته بودند. همچنین برخی از سربازان برخلاف دیگر مجسمه ها، فاقد سلاح هستند. این سه مورد در کنار هم، باستان شناسان را به سمت این نتیجه گیری نیل داد که ژیانگ یو قصد غارت و دست درازی به گنجینه ارتش سفالین را داشته است. همچنین محققین معتقدند این ژیانگ یو بوده که در طی غارت خود مسبب آتش سوزی در سقف حفره شده است. در نهایت نیز آن آتش سوزی به نوبه خود باعث آسیب دیدن بخشی از لشکر سفالین بوده است.

در حال حاضر، مجسمه های سفالینی که در معرض دید قرار دارند، با استفاده از قطعاتی دیگر بازسازی شده اند.

اما جست وجو به همین جا محدود نشد و دیگر حفره های این گورستان وسیع نیز مورد کند و کاو قرار گرفتند. این حفره ها هم در میان محدوده مقبره و هم خارج از دیوار های مقبره قرار دارند و جالب آن که تنها شامل ارتش سفالین نمی شوند و اشکال و مجسمه های متفاوتی به دست آمد. در واقع همین زمان بود که مجسمه خواننده ها، آکروبات ها، هنرمندان، افراد عالی رتبه سیاسی و کارگرها یافت شدند. از دیگر اشیاء پیدا شده می توان به کالسکه های برنزی، زره های سنگی، محل تدفین اسب ها به همراه مجسمه های برنزی مرغ ماهی خوار و اردک اشاره کرد.

تمام این مجموعه سفالی و عظیم در میان پارکی زیرزمینی قرار دارند.

تمام جنگجویان ارتش سفالین به سمت شرق و در صفوفی مستطیلی ایستاده بودند و هر یک نیزه، تبر و یا خنجری در دست داشتند. طلاییه لشکر، سه ردیف پیاده نظام بودند که در شرقی ترین نقطه لشکر به صف ایستاده بودند. درست از پس این صف پیاده نظام، باقی سربازها با زره هایی به تن و سلاح هایی در دست، به همراه ۳۸ اسب و ارابه به چشم می خورد. همچنین در بخش های شمالی، جنوبی و غربی ارتش، یک ردیف بال دفاعی دیده می شود.

کارگران دولتی چین و صنعتگران محلی، ارتش سفالین چین را در کارگاه های خود و با استفاده از مواد اولیه محلی ساخته اند. تمام اجزا بدن جنگجوها مانند سر، دست ها، بازوها و تنه آن ها به صورت جداگانه ساخته شده که پس از آماده شدن، به یک دیگر متصل می شدند